Dược học

Phương thuốc thanh nhiệt giải độc

Thuốc thanh nhiệt giải độc bao gồm những vị thuốc có tính lạnh. Chúng được sử dụng để điều trị các triệu chứng bệnh thường gặp như ung nhọt, nóng sốt,... Những bài thuốc thanh nhiệt thường được sử dụng là phổ tế tiêu độc ẩm, hoàng liên giải độc thang, tiêu sang ẩm,...

Những vị thuốc thường dùng trong bài thuốc thanh nhiệt giải độc có: Hoàng liên, Hoàng cầm, Hoàng bá, Thạch cao, Liên kiều, Bản lam căn, Thăng ma, Huyền sâm, Bồ công anh, Xuyên sơn giáp...  

Những bài thuốc cổ phương thường dùng

  • Phổ tế tiêu độc ẩm
  • Hoàng liên giải độc thang
  • Tiêu sang ẩm
  • Ngũ vị tiêu độc ẩm
  • Tứ diệu dưỡng âm thang.

Phổ tế tiêu độc ẩm (U phương độc giải - Lý Đông Viên)

Thành phần:

  • Hoàng cầm (tẩm rượu sao) 12 - 20g
  • Trần bì 6 - 8g
  • Huyền sâm 6 - 8g
  • Bản lam căn 4 - 8g
  • Ngưu bàng tử 4 - 6g
  • Cương tằm 4 - 6g
  • Sài hồ 8 - 12g
  • Hoàng liên 12 - 20g
  • Cam thảo 6 - 8g
  • Liên kiều 4 - 8g
  • Mã bột 4 - 6g
  • Bạc hà 4 - 6g
  • Thăng ma 4 - 6g
  • Cát cánh 8 - 12g
(Có phương không có vị Bạc hà, có phương có Nhân sâm 10g, có phương có Đại hoàng).  

Cách dùng: Các vị thuốc trên tán bột mịn, dùng mật làm hoàn hoặc sắc uống, liều lượng gia giảm tùy theo bệnh.

Tác dụng: Thanh nhiệt giải độc, sơ phong tán tà. Giải thích bài thuốc

  • Hoàng cầm, Hoàng liên là chủ dược có tác dụng thanh tả nhiệt độc ở thượng tiêu, đầu mặt.
  • Huyền sâm, Mã bột, Bản lam căn, Cát cánh, Cam thảo thanh giải nhiệt độc ở đầu, họng.
  • Trần bì lý khí sơ thông ứ trệ.
  • Thăng ma, Sài hồ thăng dương, tán hỏa dẫn dược đưa lên đầu mặt.

Ứng dụng lâm sàng

Bài thuốc dùng để trị các ung nhọt ở đầu mặt, bệnh quai bị, viêm Amygdal cấp; chứng thường kèm theo sốt sợ lạnh, mồm khát, lưỡi đỏ, rêu trắng pha vàng, mạch phù sác hoặc trầm sác có lực.
1. Trường hợp quai bị có biến chứng viêm tinh hoàn gia thêm Xuyên luyện tử, Long đởm thảo để tả Can nhiệt.
2. Trường hợp bệnh nhân kiêm chứng khí hư, người yếu mệt mỏi gia Đảng sâm để bổ khí, trường hợp táo bón gia Đại hoàng để tả nhiệt, thông tiện.
3. Trường hợp quai bị dùng bài thuốc PHỒ TẾ TIÊU ĐỘC ẨM gia giảm kết hợp dùng rượu hạt Gấc bôi ngoài kết quả rất tốt. Các bài thuốc Đông y thanh nhiệt giải độc được nhiều người sử dụng vì lành tính, không gây ra các biến chứng phụ hay gây hại cho sức khỏe. Hãy sử dụng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ Đông y để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Bài viết khác